Peter Paul Rubens schildert met bloed

Volgens curator Nico Van Hout is Rubens de Quinten Tarantino van zijn tijd. Net zoals de controversiële maar geniale regisseur met zijn nouvelle violence-stijl, cultiveert Rubens in zijn vroege werk het geweld. Hij is gespecialiseerd in horrortaferelen met een moraal. De schilder werkt heel cinematografisch en is een meester in kleur, compositie en schildertechniek. Zijn personages zien er levensecht uit. De huid van zijn figuren is doorbloed.

Antwerpen

De moraal van het verhaal te vangen in één beeld

“Rubens schildert met bloed”, beweerde één van zijn tijdgenoten. Rubens gebruikt geen echt bloed natuurlijk, maar hij creëert wel een ongezien realisme in zijn werken. De uitdrukkingen van pijn, angst, genot, .. zijn realistisch. De spieren en de bewegingen kloppen… Als geen ander weet Rubens de moraal van het verhaal te vangen in één beeld.

Adoration of the Magi Royal Museum of Fine Arts

Aanbidding door de koningen in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten - Antwerpen - © PP Rubens

Altaarwerken in de kathedraal

Een werk van Rubens kan je het beste bewonderen op een van de locaties waarvoor hij het geschilderd heeft. En vaak is dit voor Antwerpse monumenten. Voor Rubens is een schilderij maar een onderdeel van de beleving van het verhaal. Hij houdt zich ook bezig met de volledige enscenering. Hij is er zich zeer van bewust dat zijn schilderijen nog meer tot hun recht komen als de ruimte waarin ze zich bevinden, afgestemd is op de dramatiek van zijn werk.

Bezoek dus zeker de volgende monumenten:

In de kathedraal van Antwerpen hangen enkele werken van Rubens. Dit prachtig gotische bouwwerk is wellicht niet de favoriete plek van Rubens. Gotiek ziet hij als een voorbijgestreefde stijl, die maar zo snel mogelijk uit zijn Antwerpen moest verdwijnen. Hij dweept met de klassieke architectuur. Rubens is dan ook echt een kind van zijn tijd.

Barokke balzaal

Het mooiste voorbeeld van een cinematografische barokke setting vind je in de Sint-Carolus Borromeuskerk op het Consciencepleintje in Antwerpen. Het is de balzaal van de barok. Rubens verzorgde er zowel schilderijen als beeldhouwwerken. Ooit hingen hier wel meer dan 40 werken (inclusief plafondschilderingen) van de schilder, maar de meeste gingen in een brand verloren. Net zoals zijn plafondschilderingen. Gelukkig is het altaarstuk ‘De terugkeer van de Heilige Familie’ er wel opnieuw te bewonderen. De kerk bevat trouwens een vernuftig katrolsysteem waardoor men de verschillende altaarstukken afwisselend kan tonen. De scenes worden als het ware aangepast aan de religieuze boodschap. Drie maal per jaar, op Aswoensdag, paasmaandag en 14 augustus, worden ze nog altijd gewisseld tijdens een druk bijgewoond evenement. Het is de cinema van de 17de eeuw.

Een van de verborgen parels is de Sint-Pauluskerk. Het is een streling voor het oog: de prachtige barokaltaren, het sublieme meubilair, het belangrijke orgel, de meer dan 200 beelden en meer dan 50 schilderijen, met daarbij een suite van 15 werken van Jordaens, Rubens, Teniers, Van Balen, van Dyck... Wat zelfs heel wat Antwerpenaren niet weten is dat de kerk een calvarietuin bezit, de ideale set voor een surrealistische zwart/wit film.